32a

Do o. Petru Iosif Pala

Oryg.: brak. - Odp.: ms Archiwum Kurii Generalnej OO. Franciszkanów (OFMConv) w Rzymie. - Fotokop.: AN
Zakopane, 21 IX 1920

L[audetur] I[esus] Ch[ristus]

Carissime P[ater] Pal

Ecce ubinam sum - in montibus ad sanitatem recuperandam. Est eadem res quae Romae manifestabatur i.e. catarrhus pulmonaris. Ambulare debeo parum et paulatim, multum iacere in aere aperto et esse paratus saltem adhuc 2 menses hic extra conventum exulis vitam agere. Habito in nosocomio, quod regunt Sorores S[acratissi]mi Cordis Iesu. Etiam Capellam parvam, sed pulchram valde, habemus, ubi Sanctissimum asservatur et ego quotidie Missam celebro.

Maximam mihi laetitiam causares mittendo: "J’irai la voir" verba et musicam. Dixit mihi unus clericorum se hoc Vilnae (ne fallor) cantatum polonice audivisse, sed frustra hic quaesivi. Musica inveniri adhuc potest, - sed verba, - verba sunt alia. Etiam gallice alia verba huic musicae supposita inveni. - Mitte mihi igitur dirigendo: Szpital Klimatyczny, Zakopane. Tuae directionis indicationem Cracoviae reliqui; inde non est exacta quoad signa. P. Provincialis omnia mihi relinquere etiam M.I. (directionem) dixit, ad totum me unice curationi dandum. Res igitur M.I. regit pro nunc P. M[agister] Ceslaus Kellar, Magister Clericorum Professorum et definitor nostrae Provinciae.

Credo notitiam de morte P. Ludovici Koenig qui mecum Romae fuit, phtisi consummatum, ad te iam pervenisse. "Memento" pro eo.

P. Dominicus ubinam sit? Estne iam reversus? Et quomodo procedunt illa quae in Collegio in mente habuisti, praesertim quoad populi in re religiosa instructionem et Collegii incrementum. Prudenter, patienter, humiliter, sed constanter, intentionem continuo purificando, ad unice Dei voluntatem et non aliud per Immaculatam exequendum, orationibus, consilio et opere invicem se adiuvando, laboremus.

Quonam manet nunc P. Bejan? Estne in Collegio? Indica mihi quomodo epistulae eum dirigi debent (l’indirizzo). Cordialissime illum saluto. Memento.

Quidnam pro Fr. Antonio Głowiński fecisti? Si habes fontes uberiores transmitte mihi postea.

Memento omnium pactorum spiritualium: in vita - in Missae Sacrificio, pro martyrii gratia; et post mortem, qui primus ad Patriam perveniet, ne tot gratias infructuosas relinquam. Sed ora "davvero" e forte, forte?

Arrivederci in... Paradiso.

Tuus in S[ancto] P[atre] N[ostro] Fr[ancisco]

frater Maximilianus M-a MI

PS - Patri Custodi (qui Romae fuit) salutationem.

[Przekład polski]

Zakopane, 21 IX 1920

N[iech] b[ędzie] p[ochwalony] J[ezus] Chr[ystus]

Mój Drogi Ojcze Palu,

Oto gdzie jestem - w górach, dla odzyskania zdrowia. Pokazała się ta sama choroba co w Rzymie - nieżyt płuc. Muszę chodzić oszczędnie i powoli, dużo leżeć na otwartym powietrzu i przygotować się na przynajmniej dwumiesięczny tryb życia wygnańca z klasztoru. Mieszkam w sanatorium, które prowadzą Siostry Najświętszego Serca Jezusowego. Mamy tu małą, lecz bardzo piękną kaplicę, w której przechowuje się Najświętszy Sakrament i gdzie codziennie odprawiam Mszę św.

Sprawiłbyś mi ogromną radość, gdybyś mi przysłał słowa i nuty "J’irai la voir" [ 1 ]. Powiedział mi jeden z kleryków, że słyszał tę pieśń w Wilnie (jeśli się nie mylę), śpiewaną po polsku, lecz tutaj na próżno jej szukałem. Nuty można by jeszcze znaleźć, lecz słowa - słowa są inne. Znalazłem nawet jakieś inne słowa w języku francuskim podłożone do tej melodii. - Przyślij mi więc na adres: Szpital Klimatyczny, Zakopane. Adres Twój zostawiłem w Krakowie, stąd nie jest dokładny co do znaków [ 2 ], O. Prowincjał [ 3 ] powiedział, abym zostawił wszystko, nawet kierownictwo MI, i jedynie oddał się całkowicie kuracji. Sprawę MI prowadzi jak dotąd o. M[agister] Czesław Kellar, magister kleryków profesów i definitor naszej Prowincji.

Sądzę, że już dotarła do Ciebie wiadomość o śmierci o. Ludwika Koeniga [ 4 ], który był ze mną w Rzymie. Strawiła go gruźlica. Weź "memento" za niego.

Gdzie jest o. Dominik? Czy już powrócił? [ 5 ] Jak posuwają się sprawy, o których myślałeś w Kolegium, zwłaszcza co do nauczania ludzi prawd wiary i co do rozwoju Kolegium [ 6 ]. Roztropnie, cierpliwie, pokornie, wytrwale pracujmy, zawsze oczyszczając intencję dla spełnienia jedynie woli Bożej a nie czego innego, przez Niepokalaną, wspierając się wzajemnie modlitwami, radą i czynem.

Gdzie przebywa teraz o. Bejan [ 7 ]? Czy w Kolegium? Powiedz mi, dokąd kierować do niego listy (adres)? Serdecznie go pozdrawiam. Memento.

Co zrobiłeś dla br. Antoniego Głowińskiego [ 8 ]? Jeśli masz pełniejsze źródła, przyślij mi je później.

Pamiętaj o wszystkich umowach duchowych: w życiu - we Mszy św. [ 9 ], o łaskę męczeństwa [ 10 ]; i po śmierci, kto pierwszy dojdzie do Ojczyzny, abym nie tracił tyle łask bezowocnie. Lecz módl się "naprawdę" i bardzo, bardzo?

Do zobaczenia w... raju.

Twój w świętym Ojcu naszym Franciszku

brat Maksymilian M-a MI

PS - Dla ojca kustosza [ 11 ] (który był w Rzymie) pozdrowienia.

[ 1 ] Wkrótce już ujrzą Ją - tekst podany w: Pisma, 38, przyp. 6.

[ 2 ] Język rumuński posiada litery sobie tylko właściwe, nie występujące w innych językach.

[ 3 ] O. Alojzy Karwacki.

[ 4 ] O. Ludwik Koenig zmarł w Horyńcu dnia 7 VIII 1920.

[ 5 ] Nie jest znana data powrotu o. Dominika Neculăeşa z Rzymu do Rumunii.

[ 6 ] Prowincja rumuńska, utworzona w 1895 r., przeżywała fazę organizacji i zakładania fundamentów pod przyszły rozwój, m.in. staraniem o. Pala powstało w 1924 r. seminarium filozoficzno-teologiczne w Liuzi Gălugără; do tego czasu klerycy odbywali studia w Rzymie - zob. "Comm. Ord." 44 (1947) 91-99. W 1919 r. powalało pismo dla wiernych "Viata" oraz miesięcznik dla tercjarzy "Aurora Franciscana".

[ 7 ] O. Serafin Bejan.

[ 8 ] Mowa o o. Antonim Głowińskim, zmarłym w opinii świętości 18 X 1918 w Asyżu. Był jednym z pierwszej "siódemki" MI.

[ 9 ] Św. Maksymilian i o. Pal przyrzekli sobie brać wzajemne "memento" we Mszy św. - zob. też Pisma, 556.

[ 10 ] Św. Maksymilian swą drugą (po święceniach) Mszę św., tj. 30 IV 1918 w Rzymie, odprawił w intencji "pro gratia apostolatus et mart[yrii], pro me et confratribus in Collegio" ("o łaskę apostolatu i męczeństwa dla mnie i współbraci z Kolegium"); zapewne też pamiętał o tym w codziennym memento. Z listu wynika, że i o. Pal podjął takie samo zobowiązanie.

[ 11 ] Nie jest znane nazwisko kustosza prowincji rumuńskiej; zresztą istniały w niej trzy kustodie: Siret, Bacău i Trotus - zob. Centenarul VII dela moartea Sf. Francisc din Assisi 1226-1926, Hălăuceşti [brw], 63-67.