865

PAMIĘTNIKI

I

Br. Maksymilian M-a Kolbe

Rzym 1918 [ 1 ]

Na jak największą chwałę Bożą przez cześć Niepokalanej

A

1918

Styczeń

29 - Usłyszałem okropne bluźnierstwo przeciwko N[ajświętszej] M[aryi] Pannie [ 2 ]. - Jestem już zdrów [ 3 ]; niczego nie potrzebuję; tylko pracować jak najwięcej dla zbawienia tych biednych dusz i na wynagrodzenie Niepokalanej, Panu Bogu za tyle krzywd, co codziennie się popełnia. Dosyć tego.

31 - Byłem z listem u biskupa (z Chiavari) Casabona. Wszystko z Lourdes: statua Niepokalanej, a nawet nóż do papieru i kałamarz. - Szczęśliwy! (dał mi także sonet dla wszystkich z Kolegium [ 4 ]).

Luty

1 - Po obiedzie na ogrodzie dwóch ludzi patrzało przez okno. Co robić. - Dwa medaliki poszły. Cześć Niepokalanej. Br. Luciano Lelii złożył śluby solemne w kaplicy na ręce Naj[przewielebniejszego] O. Wikariusza Generalnego.

2 - Rano br. Luciano Lelii otrzymał w kaplicy diakonat z rąk Jego Eminencji Arcybiskupa Dom[inika] Jacquet.

Podczas święcenia świec u Dwunastu Apostołów niespodziewanie zawołał mnie O. Rektor [ 5 ], abym mu towarzyszył w ofiarowaniu świecy Ojcu świętemu. Ceremonia odbyła się w sali Konsystorza [ 6 ]. Gdy przyszła kolej na nas, Ojciec święty rzekł O. Rektorowi: "Reverendissimo Padre Consultore, consulti bene" [ 7 ]

7 - O 8 rano o. Pal: "My mówimy, a inni czynią"; nowi Święci; przyczyna: ius possidendi [ 8 ].

O. Rektor (przy obiedzie): "Z małych pieniążków wielkie składają się kapitały". - Po południu służyłem za subdiakona w kościele św. Anastazji; podczas kazania o rzeczach ostatecznych (według zwyczaju tego kościoła) kaznodzieja wezwał wstawiennictwa N[ajświętszej] M[aryi] Panny, zagrały organy, zadzwoniły dzwonki, a fratelloni [ 9 ] wnieśli przez wielkie drzwi cudowny obraz Mater divinae gratiae [ 10 ] - piękny zwyczaj.

8 - G. Biroccini (commendatore [ 11 ]) miał w sali szkolnej Kolegium odczyt: "Podróż 9jego) do Jeruzalem": (Turcy więcej czczą P. Boga nogami, niż głową) z projekcjami. - Wyśmienicie.

11 - Objawienie się N[ajświętszej] M[aryi] Panny w Lourdes 1858, 60 rocznica. Rano miał Mszę św. Arcybiskup D[ominik] Jaquet - (służyłem o. Palowi o 5.15 zamiast o 4.45 - zaspał); o 10 rano zwiedzaliśmy (ja po raz drugi) "Restauratio urbis" [ 12 ] - fundował Arcyb[iskup] D[ominik] Jaquet. - O 6 wieczorem miał śliczne kazanie o nadprzyrodzoności o. jezuita, ze słów Niepokalanej do Bernadety. - Wieczorem służyłem za subdiakona w kaplicy.

12 - Wieczorem projekcje: rewolucja francuska, budynki piękniejsze w Europie (niektóre); żarty.

13 - Środa popielcowa. Rano o 10 (u Dwunastu Apost[ołów] posypywanie popiołem głowy; ładne kazanie o śmierci (o. Colajacomo, franciszkanin). - O Boże, jak tu żyć między tylu i tak strasznymi bluźnierstwami. - Biedne Włochy.

15 - ("Corda Pia" [ 13 ] u Dwunastu Apostołów). Znowu bluźnierstwo dalla fantasia [ 14 ].

16 - Bluźnierstwa pod oknem. - Co za kraj bluźnierców!

17 N - U św. Jana i Pawła (klasztor OO. Pasjonistów), wystawienie Prz[enajświętszego] Sakramentu z forsownym oświetleniem i muzyką.

20 Ś - 80 rocznica br. Ludwika Campolli. Przy stole głos podnoszą o. Alojzy Sobuś (Prow[incja] Polska Amer[ykańska]), Najprz[ew.] O. St[efan] Ignudi (Rektor), Przew[ielebny] O. Antoni d`Avoli i br. Ludwik Campolli.

22 Pi - Biskup Casabona wyjechał do diecezji (Chiavari).

24 N - Rano powrócił br. Antoni Mansi. - Bogu dzięki i cześć Niepokalanej, że go nie wzięli do wojska.

- Na obiedzie był biskup Gamberoni.

Marzec

1, 2 i 3 - Egzaminy.

3 - Kazanie w "Gesù" i S[an]to Carlo Boromeo al Corso [ 15 ]. Słyszałem kazanie w "Gesù".

4 - Wolne.

6 - W nocy umarł kard[ynał] Serafini, prefekt Kongregacji "de Propaganda Fide". Kilka dni temu ciężko chory polecał się naszym modlitwom. - Wieczorem odwiedziliśmy zwłoki zmarłego kardynała w Pałacu Propagandy.

9 S - O. Kwiryk Pignalberi musiał wyjechać (jako żołnierz) z Rzymu (został jeszcze).

10 N - Skrutynium u J. E. [Ks.] Arcyb[iskupa] D[ominika] Jacquet przed profesją br. A[leksandra] Baldiniego i br. Ant[oniego] Mansiego.

12 W - O. Kwiryk wyjechał z Rzymu (jako żołnierz).

17 N - Byłem na kazaniu polskim u OO. Zwartwychwstańców. Było jeszcze przed podniesieniem, ukląkłem na klęczniku i rozpocząłem kanoniczne pacierze... Dzwonek zadźwięczał, podniesienie. Wszyscy klękają i skłaniają głowy. Po ostatnim uderzeniu dzwonka odmawiam "Tercję" - Msza św. się kończy. - Zostaje mi jeszcze ostatnie Pater noster, gdy z ambony daje się słyszeć modlitwa. Potem rozpoczyna się kazanie.

Spojrzałem spodziewając się ujrzeć młodzieńca (tak bowiem wyobrażałem sobie ks. Florczaka); gdy tymczasem przedstawił się oczom moim siwowłosy starzec [ 16 ]. Głosem powolnym, poprawiając niekiedy słowa mówił. - .(Nie mam czasu opisywać; muszę się uczyć; więc wkrótce zakończam). - Po kazaniu wystawienie Prz[enajświętszego] Sakramentu i błogosławieństwo. - Co za przyjemne wrażenie między Polakami przy dźwięku polskiej pieśni klęczeć wobec Boga wcielonego i ukrytego pod postaciami chleba, co raczy spoglądać na nas i nam jak rozbitkom w obcej kramie błogosławić. - P. Bóg jest wszędzie i dla wszystkich. (Czuję, że zaczynam odczuwać, że polskie pióro zaczyna się rozbudzać w mej ręce. - O Niepokalana Pani i Królowo moja, racz mi dopomóc, żebym pisał tylko na cześć Twoją, a przez to na jak największą chwałę Twego Boskiego Syna).

19 W - Św. Józefa, święto de praecepto na mocy Kodeksu (kan. 1247 § 1). - Złożyli profesję solemną br. A[ntonio] Mansi i [br.] Alessandro Baldini na ręce J. Em. kardynała Boschi (mowa o miłości krzyża). (Br. Fosco uwolniony od wojska; br. Gallo wzięty (abile [ 17 ]).

20 Ś - Br. H[enryk] Granata zdał egzamin w Wikariacie do diakonatu. - Otrzymaliśmy Codex Iuris Canonici (editio oeconomica [ 18 ]).

W Wielką Sobotę br. H[enryk] Granata został wyświęcony na diakona.

B

Kwiecień

9 W - Ojciec Rektor mi kazał przygotowywać się do egzaminów w Wikariacie [ 19 ] do święceń kapłańskich. - O Niepokalana Pani moja, dopomóż mi, abym się dobrze przygotował do tak ważnej chwili. - Jak myślę o tym, z jednej strony czuję jakiś strach przed tak wielką władzą; z drugiej zaś gorące pragnienie tak pożądanej chwili. Piszę, abym kiedyś później czytając te zapiski, coraz więcej rozpalał się tą gorącością.

Maj

9 C - Wniebowstąpienie Pańskie. Dziewiąty miesiąca... jak to? już miesiąc przeleciał od ostatniego zapisku? Nie miałem co prawda czasu pisać; były sprawy o wiele ważniejsze do czynienia. - I najpierw przygotowanie do egzaminu w Wikariacie na - święcenia kapłańskie. Miały się odbyć na Zielone Świątki, chciałem więc po dwóch tygodniach tj. 24 stawić się do egzaminu. - Aż tu przychodzi wiadomość, że święceń w Zielone Świątki nie ma. - Po Zielonych Świątkach zaś kodeks wchodzi w życie. Jedyne święcenia przed Zielonymi Świętkami 28 kwietnia [ 20 ]. - W sobotę 20 kwietnia w południe O. Rektor zawołał do swej celi: mnie, o. Kamila Marosza, o. Henryka Granatę, br. Dominika Neculăeşa, br. Augustyna Rizziego i br. Serafina Bagatellę i oznajmił nam, że J. Em. Kardynał Wikariusz [ 21 ] pozwolił nam się wyświęcić i podczas rekolekcji w środę (24) złożyć egzaminy. - Nazajutrz wieczór rozpoczynają się rekolekcje.

Odprawiłem je według książki J. E. Arc[ybiskupa] Grassellego [ 22 ] pod przewodnictwem najlepszej Matuchny Niepokalanej. - Podczas nich Najprz[ew.] O. Antoni d`Avoli [ 23 ] uczył nas odprawiać Mszę świętą.

27 [kwietnia] wieczorem przygotowaliśmy wszystkie rzeczy potrzebne do święceń.

28 [kwietnia] rano po modlitwach wyszliśmy z kaplicy i około [godz.] 7 rano wyszliśmy z Kolegium do kościoła św. Andrzeja della Valle. Tam, ubrany w szaty diakona przygotowywałem się z innymi do pierwszej Mszy św. - Przychodzi Don Giulio i wywołuje wszystkich po imieniu i ustawia w dwa równoległe szeregi, między którymi zaś przechodzi Kardynał Wikariusz i w głębi zakrystii siada na krześle. Na znak ceremoniarza wszyscy (a było nas przeszło stu) parami idziemy do kościoła i zajmujemy "stalle" chóru w prezbiterium - J. Em. Kardynał Wikariusz ubiera się w szaty kościelne i rozpoczyna Mszę św. - Przychodzi tonsura, święcenia mniejsze przeplatane częściami Mszy św. .i wreszcie daje się słyszeć głos: "Accedant, qui ordinandi sunt ad Ordinem presbyteratus" [ 24 ] i na wezwanie imienia i nazwiska poszczególnych [ordynandów] odpowiadają głosy "adsum" [ 25 ] i jeden po drugim dołącza się do gromadki subdiakonów i diakonów stojących na środku... (Ale widzę, żem się zanadto rozpisał, a tu nie ma czasu; jest bowiem wiele do nauki, szczególnie to, co podczas rekolekcji się opuściło, a czasu mało - prędzej więc - i krótko).

Mnie i o. Kamilowi [ 26 ] asystował o. Sobuś (Polak z Ameryki). - Po konsekracji łzy mi się cisnęły do oczu, ale trzeba było powstrzymywać wzruszenie i odmawiać modlitwy z Kanonu razem z J. Em. Kardynałem. - Po święceniach wróciłem do domu - jakie wrażenie - trzeba przyznać, że Niepokalana [ 27 ] mnie raczyła przywieźć aż dotąd. - Potem byliśmy u N[ajprzewielebniejszego] O. Wikariusza [ 28 ] - i po południu z o. Granatą pod deszczem u chorego o. Łukasza pasjonisty.

29 [kwietnia] odprawiłem Mszę świętą na ołtarzu, gdzie Niepokalana raczyła się o. Ratisbonne’owi (i to przeciwko wszelkiej nadziei), Mszę o Medaliku Cudownym [ 29 ]. Asystował mi o. P[iotr] J[ózef] Pal (Rumun) i służył br. Hieronim Biasi (z Trentino) - obydwaj przyjaciele duchowni w Niepokalanej.

30 [kwietnia] - Msza św. na grobie św. Piotra. Asystował o. Pal; służył br. Paweł Tame (z Trentino).

1 maja - (święto św. Filipa i Jakuba [ 30 ]) - Msza św. na ich grobie u Dwunastu Apostołów.

2 maja - Msza św. na grobie św. Pawła. Asyst[ował] o. Serafin Bejan (Rumun). Służył o. Henryk Granata (neapolitańczyk), potem ja jemu.

(Miejsca, gdzie odprawiłem następne Msze św., są zapisane w osobnej książeczce) [ 31 ].

Pierwszego maja obchodziliśmy uroczyście w Kolegium (święto zewnętrzne) święcenia. - Przy obiedzie deklamowali wiersze br. Alessandro Baldini i br. Antonio Mansi alludując na asystencję [ 32 ] N[ajświętszej] Maryi Panny przy ofierze Krzyża i Mszy św. -

Wieczorem miałem szczęście solennym błogosławieństwem Najśw[iętszym] Sakramentem otworzyć nabożeństwo miesiąca maja.

9 C - Wniebowstąpienie Pańskie. J. E. Arc[ybiskup] Dom[inik] Jacquet dał pierwsze dwa święcenia mniejsze br. Achilles[owi] Fosco i dwa następne braciom: Antonio Mansiemu i Alessandro Baldiniemu.

20 P - Poniedziałek Zielonych Świąt odprawiłem Mszę św. z o. Henrykiem Granatą w katakumbach św. Kaliksta (różnica w ubiorze liturgicznym) - przy statui św. Cecylii - o godz. 6.30. - Wczoraj w Zielone Świątki o. Kamil Marosz odprawił u Dwunastu Apostołów pierwszą Mszę św. śpiewaną z "Veni Creator" i "Te Deum".

21 W - Rano o godz. 7.45 odprawiłem Mszę św. w "Cenaculum" (naśladownictwo Wieczernika). Asystował o. D[ominik] Neculăeş. - Około 11 przyszedł do Kolegium opat od św. Pawła [ 33 ], benedyktyn i miał prześliczną mowę o życiu zakonnym i że "perfecta laetitia" [ 34 ] jest w cierpieniu codziennym dla miłości P. Jezusa (życie wspólne, obowiązki i inne okazje) i prosił, żeby się modlić za niego, aby mu P. Bóg zesłał wiele "perfecta laetitia non esclusa questa del portinaio" [ 35 ].

[Czerwiec]

Czerwiec 1 - Nie mam czasu pisać; co robić?! 30 maja w Boże Ciało służyłem za subdiakona kardynałowi Boschi w procesji u Sióstr "Bocca della Verità".

6 C - O. Dominik Neculăeş na obiedzie na pytanie, w jaki sposób można nawrócić (zbawić) jak najwięcej dusz, odpowiedział: "zostając świętym", [czyli] przykładem.

7 Pi - Święto uroczyste Naj[świętszego] Serca Pana Jezusa. Rano o 9 Msza śpiewana (służyłem za subdiakona), po południu poświęcenie się Zakonu Franciszkańskiego N[ajświętszemu] Sercu P. Jezusa [ 36 ]. Miał przemowę o. Józef Schaeper, prokurator generalny Misjonarzy "del Preziosissimo Sangue" [ 37 ]. "Teraz trzeba się nauczyć: "Uczcie, uczcie się ode Mnie [ 38 ], żem jest cichy i pokornego serca" [Mt 11,29].

† 10 P - O. Rektor mi powiedział, że przedwczoraj pochowano ks. Józefa Azbiewicza [ 39 ].

C

[Lipiec]

15 P - O godz. 7 odprawiłem Mszę świętą przed cudownym obrazem "Mater Admirabilis" [ 40 ] w kaplicy zakonnic (Misjonarek Serca P. Jezusa [ 41 ]) Trinita del Monti; służył mi br. Hieronim Biasi; po raz pierwszy wtedy konsekrowałem puszkę i wyczyściłem (purificatio). - Przygotowanie do podróży.

16 W - Wstałem o [godz.] 3; o 4 odprawiłem Mszę św. przed ołtarzem Niepokalanej († benedicite [ 42 ] do podróży); przed wielkim ołtarzem odprawiał równocześnie Mszę św. J. E. Biskup Berti. O 5 wyszliśmy z Kolegium. Bracia Hieronim Biasi, P[aweł] Moratti i Ecker nieśli walizki. Poczciwy br. Hieronim musiał nieść na plecach moją walizkę, bo uszy się oberwały. Około 9 byliśmy na stacji Nami, skąd samochodem dojechaliśmy około 10 do Amelii. - Na bramie: "Civitas B[eatae] Mariae Virginis" [ 43 ]. - Nie spodziewani. Zapoznałem się z seminarzystami.

17 Ś - Msza św. w kaplicy Seminarium i śniadanie z seminarzystami (gorąco w celi; trzeba iść na górę). Rekreacja wieczorna (po raz drugi) w Seminarium.

18 C - Msza św. w Seminarium. - Rekreacja po kolacji w ogrodzie Seminarium przy świetle księżyca.

19 Pi - Jak zwykle.

21 N - Wieczorem pierwsza przechadzka.

22 P - Rano przechadzka na pagórek - cicerone [ 44 ].

24 Ś - Rano przechadzka na pagórek leśny, gdzie węgiel wypalali.

25 C - Rano Msza św. u zakonnic Augustianek [ 45 ] w kościele św. Moniki. - Pierwszy raz dałem Komunię św. przez kratkę zakonnicom. - Po drodze zakrystian katedry Izaak pokazał mi bilet z urzędu telegraficznego, świadczący o telegramie posłanym na imieniny Ojcu świętemu [ 46 ]. - Wróciłem sam; przed drzwiami biskupstwa czekali już seminarzyści na mnie, żebym z nimi poszedł na przechadzkę. - Wymówiłem się i posłałem ich samych. Zapewne zrobiłem przykrość Biskupowi, ale co robić, już jest po fakcie.

N[ajświętsza] Maryja Panna potrafi rozwiązywać wszystkie trudności bardzo łatwo.

28 N - Msza św. w parafii św. Elżbiety po Mszy św. J. E. Biskupa Bertiego. - Hostia wcale nie okrągła, przy Mszy św. czasem nie było nikogo do służenia; trzeba było odpowiadać; - tabliczka z modlitwami przy końcu Mszy św. w zakrystii, na klęczniku pełno książeczek, na ścianie obrazki, prócz tablicy z modlitwami przed i po Mszy świętej (możem się przewidział) charakter kościoła w małej parafii - ale ludzi dosyć na Mszy św. i kościół odnowiony. - Odprowadził mnie do biskupstwa chłopczyk siedmioletni, który jeszcze nie przystąpił do pierwszej Komunii św.

29 P - Wieczorem na przechadzce odwiedziliśmy Mons. Prowikariusza Generalnego. - Wyspowiadałem się. -

30 W - Rano przechadzka do Annunziata, konwentu OO. Bernardynów [ 47 ]. Wizyta biblioteki; spotkałem o. Bruzzone z chłopcami aspirantami do Kongregacji. - Wróciliśmy razem do Amelii (J. E. Biskup go nazywał drugim św. Filipem Nereuszem). - Po południu przyszedł on z aspirantami do Biskupa.

31 Ś - Po południu zwiedziłem Seminarium stare i wszystkie kąty nowego.

[Sierpień]

1 C - Msza św. w katedrze. J. E. Ks. Biskup wyjechał na jeden dzień na wizytację kanoniczną. Obiad w Seminarium. - Wieczorem powrócił Ks. Biskup.

2 Pi - Odpust zupełny "toties quoties" [ 48 ] w kaplicy biskupiej.

3 S - Rocznica mianowania Biskupem J. E. Fr[anciszka] Bertiego [ 49 ] Msza św. Ks. Biskupa z asystą w katedrze. - Upragniony deszcz. Wrażenia: śpiew unisono dosyć ładny, chociaż "z pamięci". - Pierwsza sobota miesiąca.

4 N - J. E. Ks. Biskup wyjechał na dwa dni na wizytację pasterską. - Na obiedzie i kolacji byłem w Seminarium. - Spałem sam jeden w całym pałacu biskupim. - Rozmowa z kan[onikiem] Vagagginim o wychowaniu młodzieży.

5 P - Rano na przechadzce zwiedziłem z seminarzystami konwent OO. Augustianów "Scalzi" [ 50 ]. Oglądałem obraz cudowny Matki Boskiej, którego 5 obrazków otrzymałem na pamiątkę, książki, z których dwie: historyczna i bulle papieskie tyczące się Augustianów. Oglądałem wiele ładnie wyrzeźbionych (laubzegowanych) rzeczy.

8 C - Rano przechadzka do OO. Kapucynów. - Zwykła gościnność. - Piękne, górzyste okolice.

Obserwacje ogólne: młodzieżą kierować, nie pchać naprzód; według natury ludzkiej. Moralnie, nie fizycznie. Dobro przedstawiając - pociągać.

10 S - Rano przechadzka do Foce, do cudownego obrazu Matki Boskiej delle Grazie. Dokument-manuskrypt z XVII wieku. Ojciec przeor robi wszystko, nawet prace ręczne. - Otrzymałem obrazki M[atki] Boskiej. - Pożyczono nam także historię obrazu i cudów.

12 P - J. E. Ks. Biskup powrócił wieczorem z wizytacji pasterskiej, na którą wyjechał w piątek wieczorem. - Przez ten czas byłem sam w pałacu biskupim (z kotem); jadłem w Seminarium.

13 W - Seminarzyści urządzili święto Serca P. Jezusa; o 9 odmówili Prymę i Tercję przed ołtarzem przez nich w sali studiów ustrojonym; potem jeden z nich (Ezio), ubrany w ornat, odprawiał "podobieństwo mszy" śpiewanej z asystą - za kielich służyła szklanka. - Inni usługujący przy ołtarzu byli ubrani w komże; a wszyscy śpiewali Mszę pseudo - de Angelis. Po czym odmówili Sextę i Nonę. - N[ajświętsza] M[aryja] Panna raczyła mnie pocieszyć wiadomością (z Sekretariatu Stanu Ojca św.) o mamie i jednym z braci (zapewne Józiu). - Wieczorem funkcja w Seminarium (po kolacji).

15 C - Wniebowzięcie N[ajświętszej] M[aryi] Panny. Wczoraj wieczór nieszpory pontyftkalne; dziś Msza św. pont[yfikalna] i nieszpory z procesją. Rano cztery razy bierzmowanie.

16 Pi - Przyjechał niespodziewanie o. Dominik Neculaes uczyć śpiewu gregoriańskiego i wyświęcić się na księdza - Deo gratias per optimam nostram communem Matrem [ 51 ].

20 W - Wycieczka (pielgrzymka) do Foce z o. Dominikiem Neculaesem i z seminarzystami. O. przeor wyjechał do Rzymu. Przy drzwiach zamkniętych Msza św. przed obrazem odsłoniętym. - Litanie śpiewane. - Na śniadanie figi z drzewa. - Powrót około godz. 10.

21 Ś - Zaczęliśmy porządkować bibliotekę seminarium. - Przyjechał (Keko) Franciszek Senibaldi z diecezji św. Pawła - licenza invernale [ 52 ] - w piątek wyjechał do domu.

24 S - Mons. Wikariusz Generalny. - O. Kamil Ciatti przyszedł do biskupstwa. - Spowiedź.

26 P - O godz. 6.45 odprawiłem Mszę św. u Sióstr bł. Cottolengo [ 53 ] o Niepokalanym Poczęciu. - Cud pomnożenia się mięsa przy krajaniu i 12 000 lirów [ 54 ].

27 W - O. Dominik Neculaes złożył egzaminy - scienza profonda e vasta [ 55 ].

28 Ś - Wieczorem o. Dominik rozpoczął rekolekcje.

30 Pi - Wycieczka w pobliżu Narni. - Wypoczynek w Fornole.

Wrzesień

7 S - Wieczorem przyjechali ojcowie Serafin Bejan i Antoni Słowiński. - Spotkałem ich w Neno na drodze wiodącej do stacji Narni, przyjechali biedą [ 56 ], bo nie było miejsca w automobilu. Biedacy musieli telefonować do Amelii po dorożkę (ja przeniosłem się do Seminarium do camerone [ 57 ]).

8 N - Narodzenie N[ajświętszej] Maryi Panny. O. Dominik Neculaes został wyświęcony na księdza przez J. E. Ks. Biskupa Fr[anciszka] Marię Bertiego podczas Mszy pontyfikalnej w dniu wizytacji pasterskiej. - Cały dzień przebyliśmy w konwencie S[anta] Maria OO. Augustianów "Scalzi" [ 58 ]. - Wieczorem powróciliśmy wszyscy fiakrem: Ks. Biskup, kan[onik] Pastura kanclerz biskupi, o. D[ominikj Neculaes, o. S[erafin] Bejan, o. A[ntoni] Słowiński, sługa biskupa i ja. - Rano poszedłem z seminarzystami. - Wizytacja księgi chrztu i śmierci.

9 P - Po południu zwiedziłem z ojcami Rumunami kościoły św. Augustyna, św. Magno i św. Anioła razem z ochronką dla dziewczynek-sierot.

12 C - Pierwsza Msza św. o. Dominika w katedrze w obecności J. E. Ks. Biskupa i kapituły. - Po Mszy św. błogosławieństwo Prz[enajświętszym] Sakram[entem]. Służyłem za subdiakona. - Obiad w Seminarium.

13 Pi - Ojcowie Bejan i Słowiński wyjechali do Asyżu. - Odprowadziłem ich z o. Dominikiem i sługą Ks. Biskupa do automobilu. - Przeniosłem się do biskupstwa.

14 S - Asystowałem O. Dominikowi w "S[an] Magno". - Podarowano mu pióro.

15 N - J. E. Ks. Biskup wyjechał na dzień do Porchiano. Asystowałem do Mszy św. o. Dominikowi w kościele św. Moniki.

19 C - Zbierałem z seminarzystami kwiaty na wystawienie Prz[enajświętszego] Sakramentu na jutro u zakonnic S[an] Magno, S[anta] Monica i Carità.

20 Pi - Po południu godzina adoracji w Seminarium, przed N[ajświętszym] Sakramentem wystawionym.

21 S - J. E. Ks. Biskup wyjechał na wizytację pasterska do San Bucetole i Frattucia. W niedzielę wieczór powrócił.

26 C - Seminarzyści poszli z o. Dominikiem do Capitone na przechadzkę. - J. E. Ks. Biskup odbył wizytację pasterską w Foce. - Niepokalana Matuchna raczyła mnie pocieszyć listem od Mamy.

28 S - O. przeor z 2 klerykami i z 2 braćmi przyszli do Ks. Biskupa.

29 N - J. E. Ks. Biskup pojechał na wizytację pasterską do Fornole.

D

[Październik]

1 W - Rano poszedłem z seminarzystami w kierunku Macchie, aby przyspieszyć przyjście koni (i osłów), na których Ks. Biskup z kanonikiem Pasturą, sługą "Raniero" i dwoma seminarzystami, Ezio i Umberto, miał pojechać na wizytację pasterską. Poetyczna przechadzka. - Potem poszliśmy do OO. Kapucynów kombinować, abyśmy mogli u nich przebyć święto św. Franciszka.

4 Pi - Przebyliśmy święto św. O. Franciszka u OO. Kapucynów - przyjęli nas wyśmienicie. - Dałem pierwszą Komunię św. dwom chłopcom. - Wieczorem o. Dominik odprawił "Transitus" S[ancti] P[atri] Francisci [ 59 ]. Z nami powrócił Enoch.

5 S - Br. Hadrian (kwestarz OO. Kapucynów), odniósł Ks. Rektorowi [ 60 ] pieniądze posłane na przyjęcie seminarzystów. "Jesteśmy biedni" - "Siamo poveri".

6 N - W katedrze różaniec (trzy części).

10 C - Po południu byliśmy w Foce.

12 S - Wycieczka do Lugnano. NMP Niepokalana raczyła wyprosić piękny, pogodny dzień, przed nim i po nim deszcz. - Rano po Mszy św. o Niepokalanym Poczęciu NMP o [godz.] 6.45 wyszliśmy: o 7 [wieczorem] powróciliśmy.

15 W - Wrócił o. Dominik z Pepino Lucidi i Remigio Sensini [ 61 ] - z Lugnano.

16 S - Remigi chory w łóżku, obawa choroby hiszpańskiej [ 62 ].

19 S - Remigi wstał z łóżka.

† 20 N - Przyszła wiadomość o śmierci o. Antoniego Głowińskiego 18 paździer[nika].

21 P - Powrócił J. E. Ks. Biskup.

25 Pi - Zwiedziłem z o. Dominikiem i ks. kan[onikiem] Vagagginim kolegium (konwikt) Coccarini (pierwej nasz klasztor) i część zewnętrzną miasta. - Mury cyklopskie i pelazgskie [ 63 ]. (W niedzielę Medalik Cudowny seminarzystom).

29 V - Powróciłem z o. Dominikiem z Amelii. - Biskup wzruszony przy pożegnaniu. - W Kolegium zastaliśmy kilku chorych na "hiszpańską chorobę" i br. Antoniego Mansiego bliskiego śmierci.

† 31 C - Rano zasnął w Panu br. Antoni Mansi śmiercią bardzo budującą. - Przed śmiercią przyrzekł mi "Farmi caminar dritto colle bone o colle cattive" [ 64 ].

† Po południu dowiedziałem się o śmierci o. Serafina Gregoriego z tej samej choroby, podczas gdy zastępował jednego ze zmarłych proboszczów (w spowiadaniu chorych).

Listopad

2 S - Odprawiło się w kaplicy oficjum solenne za duszę br. Antoniego Mansiego. Po południu o (1.45 - 2) z O. Rektorem, br. Hieronimem i br. [...] [ 65 ] pojechałem na cmentarz ze zwłokami zmarłego. - Automobil z trumnami. - Cmentarz zamknięty.

9 S - O. Cyryl Kita powrócił z Sardynii. - Bogu dzięki, cześć Niepokalanej.

14 C - Odprawiłem Mszę św. na grobie św. Stanisława [ 66 ] (quattrino [ 67 ]); służył mi do Mszy br. Hieronim Biasi.

20 Ś - Wieczorem około godz. 6 ucząc się historii w celi usłyszałem silniejsze niż zwykle pukanie do drzwi: - Avanti! - Otwierają się drzwi i ... nadspodziewanie ukazuje się w nich o. Hannibal Foghetti z towarzyszącym mu br. Achillesem Fosco. - Cześć Niepokalanej Matuchnie za wszystko, co z nim raczyła uczynić dotąd i na przyszłość uczyni.

21 C - Towarzyszyłem o. Hannibalowi do N[ajprzewielebniejszego] O. Wikariusza Gen[eralnego] [ 68 ]. Wieczorem byłem z o. Neculaesem w kościele św. Cecylii. Wrażenia: brak wychowania u dzieci; księża rozmawiają w kościele.

22 Pi - Msza św. do Ducha Prz[enajświętszego] na otwarcie szkoły w "Gregorianum". O. Gianfranceschi oświadcza, że w próżności [ 69 ] zasada jest także dobra.

27 Ś - Odprawiam Mszę św. u stóp Niepokalanej Ratisbonne`a [ 70 ] o godz. 6. Służył do Mszy św. br. Nicolo Orlich.

29 Pi - Nowenna do Niepokalanego Poczęcia z błogosławieństwem [Ich] E[minencji] Kardynałów.

Grudzień

3 W - O. Pal: "prosto do nieba" [...] [ 71 ]

8 N - Niepokalane Poczęcie - Profesja solemna Braci: Giovanni Ossanna, Achille Fosco, Angelo Biasi, Girolamo Biasi.

10 W - Przyjechał Ks. Biskup Berti.

16 P - Wyjechał Ks. Biskup Berti.

21 S - Br. Jan Ossanna został wyświęcony na subdiakona w bazylice laterańskiej.

26 C - Św. Szczepan. Imieniny O. Rektora. Był na obiedzie O. Generał dei "Figli di Santa Maria Immacolata" [ 72 ].

27 Pi - Przyjechał o. Cicchitto.

30 P - Słyszałem okropne bluźnierstwo przeciwko NMP Bolesnej. - Jaki Pan Bóg dobry, że nie karze śmiercią na miejscu [za] tak wielkie zniewagi.

31 W - Widziałem w katakumbach "Priscillae" najstarszy w świecie, bo z początku II wieku obraz N[ajświętszej] Maryi P[anny].

E

1919

[Styczeń]

1 Ś - Po południu przyszła do Kolegium jedna "camerata" [ 73 ] z Propagandy oglądać żłóbek - dwóch Rumunów i - Chińczyk.

5 N - Uczestniczyłem na odczycie dekretów 1) "Tuto" do kanonizacji bł. Gabriela [ 74 ] dell’Addolorata i 2) potwierdzenia dwóch cudów do beatyfikacji Taigi [ 75 ].

8 S - Rano uciekł diakon o. Hannibal Foghetti. "O Najświętsza Panienko, nie zapomnij o nim, nie dopuść, aby zginął i aby innych do zguby pociągnął; niech nie znajdzie nigdzie pokoju, dopóki jak najprędzej nie powróci do Ciebie, a przez Ciebie do najlepszego Ojca".

15 S - Odprawiłem Mszę św. w bazylice [ 76 ]; manipularz podarty; podczas Mszy św. krople wody z góry, tak że i na patenę dwie kropelki upadły. Bogu dzięki, że było po Komunii. - Biedny P. Jezus; jak Go traktują.

16 C - Powrócił br. Hieronim Biasi.

19 N - Odwiedziłem z innymi J. E. Ks. Arcyb[iskupa] A[ntoniego] Grassellego chorego w łóżku. Na słowa, aby wspomniał na nas, jak będzie w niebie, otworzył oczy i odpowiedział: "bene" [ 77 ]; o. Palowi: "con tutto il cuore" [ 78 ].

22 Ś - Przyjechali 3 bracia z Rumunii i 4 klerycy świeccy.

28 W - Przyszła wiadomość o śmierci o. Ambrożego Chrzanowskiego na hiszpańską chorobę.

29 Ś - Powrócił br. N[icolo] Orlich.

Luty

1 S - O godz. 3 umarł Ks. Arc[ybiskup] Ant[onio] M[aria] Grasselli.

2 N - Matka Boska Gromniczna. - Po południu byliśmy pomodlić się przy jego zwłokach.

4 W - Zwłoki Ks. Arcyb[iskupa] były przeniesione po południu do bazyliki św. Apostołów.

5 Ś - Pogrzeb Ks. Arcyb[iskupa] Grassellego.

17 P - Wystąpił z Zakonu br. Nicolo Orlich.

19 Ś - O. Moscato pojechał do Konstantynopola.

22 S - Niepokalana Matuchna mi raczyła dopomóc złożyć egzaminy z Pisma św. i historii kościelnej do doktoratu.

27 C - Byliśmy na przedstawieniu u ciemnych [ 79 ] (S[ant] Alessio).

Marzec

2 N - O. Bejan wyjechał do Asyżu. - Po południu przyjechał J. E. Ks. Biskup Fr[anciszek] M-a Berti. - Umarł o. Michenan.

3 P - Egzekwie (po 30 dniach) - Ks. B[isku]p Berti miał pontyfikale [ 80 ], a O. Rektor Ignudi mowę - po południu u ciemnych teatr.

4 W - (Byłem na adoracji z o. D[ominikiem] Neculaesem). Ks. B[iskup] Berti wyjechał do Amelii. - Msza żałobna za o. Michenana.

5 Ś - W S[anta] Maria in Cosmedin procesja z J. Em. kar[dynałem] Giorgim.

13 C - Przyjechał o. Otmar.

16 N - Powrócił z wojska br. Gallo. - Byłem w Komitecie Polskim [ 81 ] poświadczyć za o. Łukasza pasjonistę, który ma wyjechać do Polski.

19 Ś - Św. Józefa Obl[ubieńca] NMP. Nieszpory śpiewane.- Przemowa Ks. [...] [ 82 ] Nuncjusza Ap[ostolskiego] w Pekinie: posłuszeństwo, nabożeństwo = naśladowanie. -Wieczorem przyjechał ze Szwajcarii J. E. Ks. Arc[ybiskup] D[ominik] Jaquet.

23 N - Wieczorem umarł J. Em. Kardynał Cassetta.

26 Ś - W nocy przyjechał N[ajprzewielebniejszy] O.Prowincjał rumuński [ 83 ]. - Zbudzony pukaniem.

28 Pi - Ojciec św. [ 84 ] pobłogosławił stowarzyszenie Niepokalanej pomiędzy alumnami Kolegium przez J. E. Ks. Arc[ybiskupa] D[ominika] Jaqueta [ 85 ].

31 P - Przyjechał o. Emilio Horsa, chory na żołądek.

F

Kwiecień

4 Pi - N[ajprzewielebniejszy] O. Wikariusz Generalny dał swoje błogosławieństwo na piśmie dla MI [ 86 ].

5 S - Kończę 4-dniowe wakacje ad praecautionem [ 87 ]

12 S - Niepokalana, "Fiducia mea" [ 88 ], mi dopomogła zdać egzaminy z teologii moralnej i prawa kościelnego. - Egzaminowali: J. E. Ks. Arc[ybiskup] D[ominik] Jaquet, Najp[rzewielebniejszy] O. Prokurator Gen[eralny] O. Fr[anciszek] Dall’Olio i N[ajprzewielebniejszy] O. F[ranciszek] Laner. - Teraz trzeba rozpocząć wakacje wielkanocne; bo też czuję ich potrzebę. "Maryja". - Wieczorem odwiedziłem z o. J[ózefem] Palem o. E[mila] Norsę w szpitalu Sióstr angielskich (irlandzkich).

17 C - Wielki Czwartek. Przyjąłem Kom[unię] św. z rąk Ojca świętego (po czym śniadanie w Watykanie). Ojciec św. pobłogosławił 10 Medalików Cudownych.

22 W - Byłem rano u Al. Gurina w Kolegium Capranica [ 89 ]. - Po południu u o. Norsy.

23 Ś - Odwiedziłem rano o. Reymana. - Ks. biskup Sapieha od 10 dni w Rzymie.

24 C - Zaniosłem książeczki dla jeńców polskich. - Czterdziestogodzinne nabożeństwo u OO. Zmartwychwstańców. - O. S[erafin] Bejan wyjechał o 71/2 wieczorem do Rumunii. - Przed wyjazdem zapisał się do "MI." - Pożegnaliśmy się na stacji.

28 P - Pierwsza rocznica święceń kapłańskich.

Maj

2 Pi - Wieczorem posiedzenie księży polskich w Rzymie u OO. Zmartwychwstańców dla asystencji religijnej jeńców polskich. Mnie przypadła Sardynia po 25 maja (jeżeli przełożeni pozwolą) - O. Rektor [ 90 ] z powodu braku koniecznego zdrowia nie pozwolił.

3 S - Operacja o. E[mila] Norsy.

4 N - Ks. Czapla nie może mnie zastąpić z powodu zajęcia (400 chłopców) [ 91 ]. - Po południu oznajmiłem wszystko J. E. Ks. Biskupowi Sapieże w Watykanie. - Łatwo uznał niemożebność. M[aryja].

11 N - Przemowa (o św. Józefie) J. E. Ks. Bisk[upa] Donato Volluti Zati dei duci di S. Clemente di Patrasso.

22 C - O. Pal (organista) wyjechał w południe z o. Bischofem do Asyżu.

24 S - Auxilium Christianorum [ 92 ]. Według Woli Niepokalanej wykończyłem ostatnie egzaminy (moja wina, że nie starałem się lepiej pracować). - Po południu odwiedziłem N[ajprzewielebniejszego] O. Prowincjała OO. Redemptorystów z Warszawy [ 93 ].

27 W - Rano o godz. 5 1/4 umarł o. Emilio Norsa, nawrócony z judaizmu. - Byłem u niego i odmówiłem koronkę przy jego zwłokach. - Szczęśliwy czciciel Niepokalanej.

28 Ś - (Ś[w]. Emil). Pogrzeb o. Emila Norsy. Oficjum za zmarłych. Msza śpiewana, o 12 wyjechaliśmy na cmentarz Regina coeli laetare etc. O surrexit odmawialiśmy.

31 S - Błogosławieństwa Prz[enajświętszym] Sakr[amentem] udzielił J. E. Ks. Arc[ybiskup] Jaquet.

Czerwiec

1 N - Przedwczoraj wieczorem przyjechał z Malty N[ajprzewielebniejszy] O.Prowincjał [ 94 ] z Kustoszem Kustoszów [ 95 ] i dwoma klerykami, którzy wczoraj z Kustoszem [Kustoszów] i br. Hieronimem [ 96 ] (zamiast mnie) pojechali do Asyżu. - Przedwczoraj także przyjechał N[ajprzewielebniejszy] O.Fleury, gwardian z Fryburga (Szwajcarii) i Prowincjał tytularny Saksonii. - Wczoraj przybyli N[ajprzewielebniejszy] O.Prowincjał [ 97 ] i kustosz z Sycylii [ 98 ], O. Carta kustosz z Sardynii, a wieczorem J. E. Ks. Biskup Sanna, Prowincjał sardyński [ 99 ].

3 W - Około godz. 8 wyszedłem pod deszczem z Kolegium, aby pojechać do Ravello. Bilet kupiłem w agencji na placu Dwunastu Apostołów i tramwajem pojechałem do stacji. Po drodze zauważyłem, żem zapomniał w pośpiechu przygotowania do wyjazdu wziąć brewiarz, któregom naumyślnie nie włożył do walizki, żeby go móc odmówić w pociągu. O 9 godz. 10 m[inut] wyjechałem z Rzymu, a po 2. wysiadłem w Neapolu. - Kręciłem się, aby znaleźć tramwaj do Barra. - Na próżnom go oczekiwał, pod żarem słońca coć się popsuło i numer 56 się nie pokazywał; - poszedłem więc na stację kolei elektrycznej "Circumvesuviana" i oczekując tu 3/4 godz. wyruszyłem do Barra. Tam przenocowałem.

4 Ś - Pożegnałem się z o. Ludwikiem Jovino, o. Fr[anciszkiem] Capponim i Leonem [...] [ 100 ] i rano wziąłem pociąg elektryczny do "Valle di Pompei". - Po drodze obserwowałem wulkan Wezuwiusz i chmurę dymu (gazów), co z siebie wyrzucał. Po 9. wyszedłem ze Mszą św. przed ołtarzem NMP Różańcowej. - Zamieszkałem w zakrystii. - Śniadanie i dysputa z żołnierzem. - Zwiedziłem zakład. - Wycieczka na stację - drożyzna - karmelki. - Pacierze i 2 koronki poza ołtarzem NMP. - Na stacji. - Rozmowa z muzykiem po drodze. - Gorąco z wulkanu. - Vietri sul mare [ 101 ] - automobilem do Minori - krajobrazy (góry wiszące i morze). - Z Minori z chłopakiem do Ravello - opowiadam o bluźnierstwach i nożach - 2 cukierki = 2 soldi [ 102 ] pod deszczem scalinata [ 103 ] - kamień, gdzie (według tradycji) wypoczął św. O. Franciszek - "venuto un monacco. Dove sta?" [ 104 ] - "Jaka pociecha". Lir i wino dla chłopaka. Droga oddana Niepokalanej dobrze zakończona. -

Ravello. - Chory fr. Diego. - Brak podziału godzin. - Scala [ 105 ]. - Willa. - Telegram: "N[ajprzewielebniejszy] O. M[agister] Tavani Generałem." - Kwiaty w kościele. -Dobroć ludzi. - Podobny do fr. Mansiego.

8 N - (Zielone Świątki). Spowiedź u kuzyna br. Antoniego Mansiego. - Obiecał zebrać trochę źródeł co do dzieciństwa br. Antoniego.

10 W [ 106 ] - Cześć Niepokalanej! Znalazłem między książkami konwentu "Notizie istoriche... Madaglia Miracolosa" [ 107 ] z roku 1835 - 5 lat po objawieniu się.

- Po południu br. Ludwik [ 108 ] oprowadzał nas po Ravello: willa zamknięta - dom br. Antoniego Mansiego - Belvedere Gonfatone i protestanta. - Staruszek, pan podupadły, bo za dobry, opowiedział historię Ravello. - Potrzeba Medalików Cudownych.

11 Ś - Wieczorem przyjechał z Rzymu o. A[ntoni] Palatucci gwardian Ravello. - Odwiedziny u proboszcza, wujka br. Ant[oniego] Mansiego.

12 C - Wieczorem przyszedł z Amalfi J. E. Ks. Biskup Ercolano Marini.

13 Pi - (Święto św. Antoniego Padewskiego). - Asystowałem do Mszy św. Biskupowi. - Wieczorem procesja po "paese" [ 109 ]. - Zostałem w klasztorze. - Kazanie J. E. Ks. Biskupa. - Błogosławieństwo Prz[enajświętszym] Sakramentem. - Dawałem do pocałowania relikwie św. Antoniego. - Wiele ludzi.

14 S - Asystowałem do Mszy św. Biskupowi. - Po śniadaniu odprowadziliśmy go z o. A[ntonim] Palatuccim (gwardianem Ravello) aż do "wody". - Żarty po drodze: calze rotte [ 110 ]. Po południu poszedłem z o. Henrykiem Granatą w stronę "San Buco". - Znużony nad miarę. - Piękne widoki: góry spadziste po części lesiste i skaliste formują wąwóz, w którym szemrze górski strumień; przy jego ujściu Minori - miasteczko nadmorskie, od którego rozciąga się morze aż do horyzontu.

16 P - Rano o 5 wyszedłem z konwentu z o. Antonim Palatuccim i br. Franciszkiem Proto (z Ravello) do Minori, gdzie łódką dobiliśmy do parowca, który w 2 godzinach dopłynął do Salermo. - Morze spokojne. - Prądy morskie. - Kazio [ 111 ] w Salerno. - W katedrze odprawiłem jednocześnie z o. Antonim Mszę św. na grobie apostoła św. Mateusza (trudność z powodu braku "Pastor bonus"). - Wilgoć w kaplicy. - Śniadanie. - Golenie się. - Ciastka. - Dorożka za 2 liry (i 25 c[entymów] zamiast 5 lirów) do Vietri sul mare. W instytucie "Figlie della Carità" [ 112 ] wszystkie wychowanki noszą "Medalik Cudowny"; oglądałem roczniki Zgromadzenia, ale nie mogłem tam znaleźć cudów "Medalika Cud[ownego]". - Czarna kawa. - Obiad. - Do Vietri, do fotografa tramwajem. - Nie zastaliśmy go w domu i z powrotem tramwajem. - O. Antoni poszedł zająć dla mnie miejsce w automobilu. - Odprowadziłem siostrzenice. Opowiedziałem "Historię Medalika" [ 113 ] - modlitwa o powołanie - "Ipsa conteret caput tuum" [ 114 ] [Rdz 3,15]. Powracam spiesznie - oczekiwanie niepewne - rozmowa z młodzieńcem. - Automobil przyjeżdża - miejsce się znajduje - o. Antoni stoi - dobre wychowanie człowieka, co mu ustąpił miejsca. - Koronka. - Medytacja: "Bądź błogosławiona na wieki, Pani i Królowo, Matuchno moja, że raczysz jeszcze myśleć o mnie, tak pełnym pychy, miłości własnej. Na sądzie ostatecznym wszyscy poznają, że Ty wszystko mi dajesz, a ja niczym jestem. Błogosławionaś na wieki, o Niepokalana, a ja cały i całkowicie jestem Twój, co do duszy i co do ciała, całe moje życie, śmierć i wieczność jest Twoją własnością na wieki; racz czynić ze mną, cokolwiek Ci się podoba. Jestem całkowicie kontent. Jeżeli Ci się podoba, racz mnie wziąć nawet w tej chwili. - Jeżeli później Ci się podoba, to później - Jestem Twój, Mamusiu".

18 Ś - Poszedłem po południu, z o. Antonim Palatuccim i z o. Hen[rykiem] Granatą do "Scala" i zwiedziłem z o. Henrykiem grotę, gdzie N[ajświętsza] Maryja Panna objawiła się św. Alfonsowi Liguoremu.

23 P - O. Henryk Granata wyjechał z chorym br. Diego do Neapolu.

24 W - Dwie Msze św. w "Scala" w kościele i w kaplicy familii "Mansi". Pierwsze przeszło 200 znaczków i kartki pocztowe dla misji.

26 C - Po południu poszedłem z o. gwardianem do Amalfi. - Zwiedziłem grób św. Andrzeja. - U biskupa - "limonata" [ 115 ] - powrót do Ravello (br. Diego ma ernia strozzata [ 116 ], w szpitalu w Neapolu).

28 S - Podpis pokoju? [ 117 ]

29 N - Niepewne. - "Te Deum" w "Congrega" [ 118 ]. - Powrócił o. Henryk.

30 P - O nawrócenie protestantów w Ravello.

G

Lipiec [ 119 ]

3 C - Wyjechałem do Neapolu. Msza św. u Arcyb[iskupa] Ercolano Marini, arcyb[iskupa] Amalfi. Automobilem do Vietri sul mare. Nie ma pociągu, więc do Sióstr Miłosierdzia, gdzie śniadanie i pacierze. "Terasa". O 11 na stację i do Portici. Królewski pałac poharatany. Poświęcenie mieszkania. Syn niedobry.

4 Pi - W Neapolu.

5 S - Do Ravello. - Dowiedziałem się o śmierci ojca br. Mansiego na ospę, matka ciężko chora; 2 siostry w łóżku. - Szczepienie ogólne [ 120 ].

Październik

6 P - Wieczorem objaśnienie programu [MI] u braci kleryków [ 121 ].

7 W - Matki B[ożej] Różańcowej. (Zostawiam 1 1/2 stronicy czystej do zapełnienia, bo od 5 lipca nic nie pisałem, chociaż bardzo wiele było by do zanotowania [ 122 ]; brak jednak czasu, a może i niedbałość trochę przeszkodziło temu. - Dziś czyn Niepokalanej Matuchny pobudza mnie do wzięcia się do pióra). - Wieczorem na rekreacji 6 braci kleryków wraz z N[ajprzewielebniejszym] O. Magistrem, Czesławom Kellarem, wpisało swoje imiona do książki (mającej być wpisową) Milicji Niepokalanej [ 123 ], i mnie nakłoniono, jako już przedtem należącego do MI w Rzymie, do przyłączenia na początku mego imienia. Mamusiu, ja nic nie wiem, dokąd to dojdzie ta cała sprawa, ale racz czynić ze mną i nami wszystkimi, cokolwiek się Tobie podoba na jak największą chwałę Bożą; jestem Twój, Mamusiu Niepokalana moja. Ty widzisz, jak bardzo jestem nędzny, chodzący nad brzegiem przepaści, pełen własnej miłości; jeżeli mnie na jedną tylko chwilkę wypuścisz ze swoich niepokalanych rąk, pierwszy w najcięższe grzechy i na dno piekła upadnę, ale jeżeli mnie (na co zupełnie nie zasługuję) nie wypuścisz i kierować będziesz, nie upadnę na pewno i stanę się świętym, wielkimi świętym. Mamusiu, racz spojrzeć, aby to pisanie było na Twoją jak największą chwałę. Więc książki kazał N[ajprzewielebniejszy] O.Magister wziąć br. Alfonsowi.

8 Ś - U Sióstr Miłosierdzia (Warszawska 8) znalazłem książeczki: historię Medalika Cud[ownego] i cuda zdziałane; nadto dowiedziałem się, że tam robią także Medaliki Cudowne. Chwała Bogu, cześć Niepokalanej. Sprzedałem o. Cyrylowi [ 124 ] jedną książkę-historię. - Wieczorem N[ajprzewielebniejszy] O. Gwardian [ 125 ], obejrzawszy program, pozwolił mi założyć MI wśród braci zakonnych.

10 Pi - 3 książeczki historii i cudów (dekret).

11 S - 1 ks[iążeczka] hist[orii] i cudów i 10 [książeczek] Stowarzyszenia Cud[ownego] Medal[ika]. - U Misjonarzy z o. Cyrylem.

18 S - Drugie posiedzenie MI kleryków w Krakowie, przed statuą Niepokalanej [ 126 ].

19 N - Przyjazd naczelnika Piłsudskiego do Krakowa.

20 P - Wyjechał biskup z Sandomierza.

21 W - Przyjechał do Krakowa N[ajprzewielebniejszy] O.Prowincjał, O. Alojzy Karwacki.

22 Ś N[ajprzewielebniejszy] O. Pr[owincjał] mówił, że i on błogosławił MI; kazał zrobić doświadczenie fizyczne i traktat matematyczny [ 127 ].

23 C - N[ajprzewielebniejszy] O. Pr[owincjał] pozwolił drukować biografie o. Antoniego Głowińskiego i br. Antoniego Mansiego [ 128 ] w porozumieniu z N[ajprzewielebniejszym] O. Gwardianem (eks-Prok[uratorem] Gen[eralnym]). - Po południu Julian i Marian Kiellar poszli do ojca na mieszkanie. - Podstawka dla figury Niepokalanej.

24 Pi - Obłóczyny br. [...] [ 129 ].

25 S - Byłem w szpitalu Bonifratrów, gdzie żyd przyjął Medalik Cudowny dla swej służącej (5 i inni). - Rano dzieci ciężko chorej matki otrzymały Medalik C[udowny] (8) - razem 13.

28 W - Do 5. wakacje z Konstytucji. Więc do pracy: MI, wynalazki, porządkowanie.

30 C - Wysłałem za pozwoleniem i kosztem N[ajprzewielebniejszego] O. Gwardiana książeczki "Cudowny Medalik" [ 130 ] i "Złote promienie" [ 131 ] do o. Rajnera [ 132 ], o. Remigiego [ 133 ] i o. Hugolina [ 134 ].

31 Pi - Rocznica zaśnięcia br. Antoniego. Posiedzenie trzecie MI, na którym br. Walenty przeczytał przetłumaczoną na [język] polski biografię br. Antoniego, a br. Bonawentura list po łacinie do MI rzymskich. - Był obecny także o. Jacek [ 135 ], jako należący do organizacji księży.

Listopad

1 S - Do MI przystąpił br. Norbert [ 136 ].

2 N - Także br. Gerard Domka. - O. Joachim wyjechał do Loretto i powiózł list od MI krakowskiej do MI rzymskiej.

3 P - Otrzymałem list od przedtem już umierającego br. Pawła Morattiego.

5 Ś - [Otrzymałem] 5 władz [ 137 ] wkładania Med[alika] Cud[ownego], Wieczorem o [godz.] 5 byłem na referacie pr[of.] Zaremby o organizacji nauk matematycznych (w szczególe) we Francji.

6 C - (5. wieczór przyjechał o. Cyryl). - Powrócił br. Paschalis [ 138 ].

7 Pi - Wyjechał o. Cyryl (godz. 4 rano) do Włoch.

8 S - Msza św. u PP. Felicjanek, ul. Batorego 19? [ 139 ]

9 N - Byłem u mamy [ 140 ].

10 P - Pożyczyłem od Szarytek "La Medaille Miraculeuse" [ 141 ].

11 W - Książeczka "Manuale Dzieci Maryi" [ 142 ]. Informacje.

12 S - Odwiedziłem stolarza w szpitalu.

14 Pi - List od o. Cyryla (MI).

15 S - Posiedzenie MI. Czytałem drugą część referatu pt. "MI", tj. środki, trudności, nagroda [ 143 ].

19 Ś - Przyjechał z Włoch ks. dr Jarzębski i u nas nocował.

20 C - Przyjechał o. Anzelm [ 144 ].

21 Pi - Wieczorem wyjechał do Radomska.

24 P - Br. Alfons chory na nogę, czytał mi ciąg dalszy swych wierszy rozpocząwszy w czwartek.

26 Ś - Przyjechał o. Florian [ 145 ]. Jest tu i o. Szymon [ 146 ] i ks. arcyb[iskup] Teodorowicz (wczoraj przyjechał).

27 C - MI. Posiedzenie MI przyspieszone z powoda rocznicy objawienia Cud[ownego] Medalika [ 147 ] i oznaczenia posiedzenia nadzwyczajnego na dzień 8 grudnia. - Odczytano na nim statut opracowany przez prezesa [ 148 ], sekretarza pierwszego [ 149 ] i drugiego [ 150 ] szczególnie na to delegowanych na poprzednim posiedzeniu. Odbyła się także dyskusja, choć niecałkowicie [ 151 ].

28 Pi - O. Florian zaprowadza intronizacje Pr[zenajświętszego] Serca P. Jezusa.

29 S - Pojechał o. Florian.

Grudzień

1 P - Pogrzeb karmelity.

2 W - Byłem w szpitalu.

4 C - MI. - Zaniosłem z polecenia Pr[zewielebnego] O. Magistra (którego o to prosiły Franciszkanki [ 152 ]) program MI do J. E. Ks. Biskupa A[dama] Sapiehy za pośrednictwem jego sekretarza, ks. Mazanka.

5 Pi - Nie podpisany, ponieważ [słowa] "totum ordinem misericordiae" [ 153 ] mogą być źle zrozumiane.

Przyjechał z Rzymu Ks. Biskup O`Rourke [ 154 ].

7 N - Wieczorem [dnia poprzedniego] przyjechał z Rzymu ksiądz z wileńskiej diecezji. Dowiedziałem się o 8 rano [ 155 ].

MI. - Wieczorem odbyło się posiedzenie nadzwyczajne (akademia) na cześć Niepokalanego Poczęcia.

Program:

1) wiersz br. Alfonsa [ 156 ];

2) referat br. Bonawentury Podhorodeckiego: "Ogłoszenie dogmatu Niep[okalanego] Poczęcia";

3) odnowienie poświęcenia się NMP Niepokalanej;

4) wyrzeczenie się tytoniu;

5) "Tota pulchra" śpiewane.

Wypadło posiedzenie uroczo.

9 W - MI. - Otrzymałem list od br. Jana Gârleanu o MI [ 157 ].

12 Pi - MI. - Otrzymałem list od Prz[ewielebnego] O. Magistra [ 158 ], aby go poinformować o MI, żeby można było założyć ją we Lwowie między nowicjuszami. - Rób sama, Mamo, bo ja wciąż psuję i dzisiaj wieczór także. - Otrzymałem od wizytatora dla Polski [ 159 ] list do Konsystorza wileńskiego, aby o. Florian był mianowany dyrektorem Stowarzyszenia Cud[ownego] Medalika [ 160 ].

16 W - MI. - MI 2 O.P.D.P. [ 161 ]

Med[alik] - Pan Bóg choć obrażony, jednak cię szuka. Twoją i innych duszę Mu oddaj.

19 Pi - MI. - N[ajprzewielebniejszy] O.Prowincjał pozwolił (otrzymałem list) na drukowanie programu MI.

20 S - MI. - Program "MI" otrzymał potwierdzenie biskupa krakowskiego urzędowe (pozwolenie druku). Cześć Niepokalanej. Wieczorem posiedzenie MI [kleryków] odczytano statut koła MI z poprawkami [ 162 ], a Prz[ewielebny] O. M[agister] Czesław [ 163 ] miał odczyt o masonach (kult szatana), po czym uwagi i intencje. W końcu "Magnificat" za potwierdzenie programu.

26 Pi - Przyszły władze z Pia Unione del Transito di S[an] Giuseppe [ 164 ].

27 S - Misje. - Zaniosłem do kościoła św. Józefa papiery "Stowarzyszenia".

29 P - Przyszły władze z "Animae Victimae" [ 165 ].

30 W - Zakupiłem 100 książeczek "Złote Promienie". - MI.

MI. - List od Prz[ewielebnego] O. Prowincjała: "Proszę szerzyć Milicję Niepokalanej i wydać ustawy takowej, oczywiście z wiedzą O. Gwardiana".

31 Ś - Przyszło 2000 egz[emplarzy] z druku [ 166 ].

H

1920

Styczeń

1 C - MI. - Rozpoczęło się publiczne zapisywanie do MI w t[utejszej] zakrystii: 12 osób.

2 Pi - MI. - Otrzymałem 3000 egz[emplarzy] z druku [ 167 ].

3 S - MI. - Zdarto ogłoszenie zebrania MI.

4 N - Kolęda u Franciszkanek. - Burza (MI). Przesilenie.

5 P - MI. - Pierwsze posiedzenie MI Księży Fr[anciszkanów] w Polsce [ 168 ].

6 W - List od MI z Rzymu.

8 C - Przyjechał przed południem brat cioteczny Ignacy Langer, żołnierz, kawalerzysta; wyjechał wieczorem o 6 1/2. Odprowadziłem go do tramwaju. Niepokalana przysłała przez br. Józefa [ 169 ] sznureczki na Medaliki Cudowne.

9 Pi - Kartka od br. Paolo Morattiego.

11 N - MI. - 1) Błogosławieństwo na piśmie od J. E. Ks. Biskupa krakowskiego, Adama Sapiehy [ 170 ].

2) Pierwsze inauguracyjne zebranie dla MI świeckich [ 171 ].

14 Ś - Langer przysłał list o jeszcze. - Przyjechał o. Bronisław [ 172 ].

16 Pi - Wyjechał ze 100 kartkami [ 173 ] i 20 książkami.

17 S - Niepokalana wyrównała wszystkie długi. Cześć Jej. - MI. Otwiera się MI wśród br[aci] now[icjuszy] we Lwowie [ 174 ].

19 P - Nowych 10 ze szkoły podof[icerskiej] z Przemyśla.

23 Pi - MI. - List od O. M[agistra] Wenantego [ 175 ] o założeniu MI wśród kleryków lwowskich.

25 N - Zachorował Józef Pelc. - Odwiedziny brata stryjecznego.

27 W - MI. - Drugie posiedzenie nadzwyczajne MI F[ranciszkanów] [w] P[olsce]; dyskusja nad statutem. Ciąg dalszy wieczorem.

Luty

† Przyszła wiadomość o śmierci o. Joachima Ruszla dnia 13? stycz[nia] [ 176 ].

† Przyszła wiadomość o śmierci o. Metodego Prapulinata dnia 1? lutego [ 177 ].

5 C - MI. - Pieczęć MI w Polsce.

7 S - MI. - Posiedzenie MI kler[yków]. Odczyt br. Bonawentury "Jak robić referaty" [ 178 ].

MI - U chorego żołnierza w szpitalu. Odczyty: "Nie masz Boga", "Człowiek z małpy".

8 N - Po południu przed pierwszą: założenie MI wśród studentów i akademików na Smoleńsku. - Około piątej - odczyt o. Henryka [ 179 ] w "Sali Włoskiej" [ 180 ] pt. "Jedno z niebezpieczeństw chwili obecnej". 80 nowych zapisanych. Cześć Niepokalanej.

10 W - Syndykat wynalazków. - Drożyzna medalików.

11 Ś - 13 Pi - Przyjechał o. Remigi [ 181 ] z Kalisza do Lwowa. Wieczorem przyjechał o. Sylwester [ 182 ].

27 Pi - Opuściłem przez dłuższy czas pisanie: Od 17 do 22 odprawialiśmy rekolekcje [ 183 ]. O. Ludwik [ 184 ] przyjechał 22 czy 23.

Dziś nie miałem lekcji, bo krwią plułem w ostatnich dniach.

Dnia 22 w niedzielę odbyły się śluby solemne br. Alfonsa [ 185 ] i 5 innych. Byłem świadkiem. Po południu u Mamy.

27 Pi - Przyszła biografia o. Emilio Norsy.

28 S - Pojechał o. Ludwik.

Marzec

2 W - Spowiedź żołnierzy 2. raz.

3 Ś - Spowiedź żołnierzy 3. raz.

8 P - Spowiedź żołnierzy w Kobierzynie.

9 W - Byłem u ks. Pieniążka, misjonarza, w sprawie litografii. Ich posiedzenia.

11 C † - Msza św. żałobna za duszę o. Izydora Olbrychta, zmarłego dnia 6 bm. we Lwowie.

26 Pi - Z braku czasu opuściłem pisanie przez dni kilka: w tym czasie przyjechał N[ajprzewielebniejszy] O.Prowincjał; otrzymałem żydka Samuela Katza dla nauki katechizmu; potem przez 3 dni, tj. 23, 24 i 25 odprawiał tu rekolekcje żyd, akademik z diecezji tarnowskiej, przed chrztem.

28 N - MI - Drugie posiedzenie MI studentów gimn[azjum] - obecnych 5; wyznaczenie trzech do opracowania statutu partykularnego.

I

Kwiecień

8 - U bolszewika w szpitalu. W dobrej wierze. - Płacze. Nowy Testament i Cud[owny] Medalik. - Pragnienie.

16 Pi - Przyjechał o. kust[osz] Daniel [ 186 ] i o. gw[ardian] Ferdynand [ 187 ] z br. Rogerem [ 188 ].

17 S - O. Magister Czesław pojechał z o. Ferdynandem do Lwowa.

18 N - MIG [ 189 ] - posiedzenie trzecie 5 obecnych (21 i 22: konferencja we Lwowie), 1 nieob[ecny].

25 N - Czwarte zebranie MI świeckich z odczytem: "Co i jak robić"; wygłosił o. Jacek.

Uw[aga] - Opuściłem pisanie przez dłuższy czas. Dlaczego? Sam nie wiem, co było głównym do tego powodem. W każdym razie brak czasu i odpowiedniego zdrowia na to wpłynął

[Maj]

6 C - Przyjechało dwóch braci z Łagiewnik. - Otrzymałem rosyjskie książki apologetyczne (ciekawe zachowanie się tego, co przyniósł książki).

9 N - MI. - Odczyt MI O. Magistra [ 190 ].

11 W - Majówka na Bielanach.

12 Ś - Przyjechał O. Prowincjał.

13 C - MI. - Posiedzenie MI studentów.

14 Pi - Żydek drugi pożycza książki. - N[ajprzewielebniejszy] O.Pr[owincjał] w nocy wyjechał do Lwowa.

† 20 C - W południe przyszedł telegram: "Jutro pogrzeb Bernarda - Paweł" [ 191 ]. R.I.P.

Czerwiec

11 Pi - Procesja N[ajświętszego] Serca Jezusowego u Jezuitów.

13 N - Św. Antoni Pad[ewski], OO. Karmelici celebrują.

16 Ś - N[ajprzewielebniejszy] O.Gwardian, powróciwszy ze Lwowa, powiedział, że jest "befel" [ 192 ], abym pojechał jak najprędzej do Lwowa.

18 Pi - Przyjechałem rano do Krakowa. Poglądy protestanckie w pociągu; Żydek. - O. Wenanty bardzo osłabiony.

19 S - O. Wenanty [ 193 ] wyjeżdża po południu do Hanaczowa.

21 P - Imieniny N[ajprzewielebniejszego] O.Prowincjała.

[O. Maksymilian M-a Kolbe]