868C
[Pamiętnik C 1930 (lipiec-grudzień)]
Oryg.: rkps, Muzeum św. Maksymiliana w Nagasaki. - Fotokop.: AN.
W wydaniu 2007-2008 Pism, w części II, numery 868A do 868U są pod jednym numerem 868, pt. "Pamiętnik 14 I 1930 - 30 IX 1933".
[W Polsce 1930 r.]
21 P - Do Lwowa na kapitułę, która się zaczęła 22 (wtorek). W poniedziałek list do Prok[uratora] Gen[eralnego] o "beneplacitum" apostolicum.
22 W, 23 Ś, 24 C i do południa 25 Pi - Kapituła [ 2 ]. Gwardianem w Niepokalanowie - o. Alfons, magistrem - o. Florian [ 3 ]. O. Witalis [ 4 ] do Lwowa na magistra.
Dnia 1 i 2 sierpnia byłem w Poznaniu u OO. Franciszkanów; Berkan itd.
N. O. P[rowincjał] [ 5 ] [polecił:]
- Do czasopisma "Osservatore" pisywać jak najczęściej.
- Chiny, Harbin - p[anu.] Lo-Pa-Hong obiecać, [że] do 2 lat może będziemy.
- Przyjmować można jak w Niepokalanowie.
- Robić też możliwości, przygotowywać.
- Wydatki w Japonii - ostrożnie.
- O. Gen[erał] [ 6 ]: Teraz nie (później [...] [ 7 ] łóżka) i - czysto.
(Br. Bonifacy Sebastianka prosi na misje z Przemyśla) [ 8 ].
28 C - Ks. Umeki doniósł, że mamy wpłacić tytułem "Kishi" [ 9 ] 500 jenów rządowi.
29 Pi - Cześć Niepokalanej i policja oświadczyła, że obejdzie się bez owych 500 jenów, jeżeli tak jak dotąd będziemy wydawać. Formalności policyjne u ks. Umeki.
30 S - Sprawa ryczałtu i czeków zaczęta; mamy powrócić w poniedziałek [w godzinach] 8-4. Przyszli dwaj Marianiści z Kaisei.
31 N - Przyszedł rano kleryk Hakada [i] chłopiec doktora pisać adresy, a po południu czterech chrześcijan z Nagasaki i dali adresy. - Moskity tną. - List do N. O. Prowincjała z powinszowaniem.
1 P - Otwarcie konta PKO - wniesienie sprawy ryczałtu - doktor Miyahara podarował leżak.
2 W - Zaczęcie 5-dniowych rekolekcji. Dałem resztę sierpnia do tłumaczenia ks. Yamaguchi.
3 Ś - Ks. Matsukawa wziął do napisania formularze do starostwa i wieczorem tu był. Zecer składał "R[ycerza] N[iepokalanej]".
8 P - Zakończenie rekolekcji. Zaczęcie MI2 Niepokalanowa japońskiego.
18 C - Wizyta u Sióstr Dzieciątka Jezus. Zapowiedź u biskupa [ 10 ] przyjazdu chargé d’affaires, Jana Frylinga [ 11 ].
22 P - Zaczęcie nauki w Seminarium. - Klerycy br. Mieczysław Mirochna i br. Damian Eberl też byli na lekcjach po raz pierwszy z Japończykami. Ja mam jak przedtem 8 godzin tygodniowo: co dzień o dziewiątej, a we wtorek i czwartek także o g[odzinie] 3.30. Wieczorem przygotowanie do wysyłki "Rycerza" na sierpień-wrzesień. - Tak późno. Niech Niepokalana zaradzi! Trudno z tłumaczeniem.
28 N - Przyjechał p. Fryling, charge d’affaires polski w Tokio; zastałem u biskupa; był u nas z żoną i dwoma panami, którzy przyjechali na Kongres Statystyczny do Tokio.
29 P - Z p. Frylingiem (i czterema) zwiedziłem buddyjskie świątynie: 1) na miejscu, gdzie byli męczeni chrześcijanie [ 12 ], 2) na miejscu, gdzie stał kościół św. Jana Chrzciciela i na miejscu kośc[ioła] Wszystkich Świętych, po czym wycieczka za miasto, herbata i powrót.
Październik
Przez miesiąc nie pisałem; w międzyczasie byłem w Tokio i u Nishidy Tenko.
31 Pi - Rekolekcje miesięczne. - Tagita Koya [ 13 ] wyjechał na 3 dni. - Br. Seweryn składa "Rycerza" - cześć Niepokalanej, że zecer już nasz.
Listopad
1 S - Wszystkich Świętych. Gromada seminarzystów pracuje w administracji.
2 N - Japończyk przychodzi z innym z Wyższej Szkoły Handlowej.
4 W - Był u nas z chrześcijaninem z Urakami (Iwanaga?), profesor gimnazjalny], protestant z urodzenia, wielbiciel św. O. Franciszka [ 14 ].
5 Ś - Niby do klasztoru zgłosił się drukarz, ale właściwie o zapewnienie przyszłości, jak wyświetliła rozmowa przez ks. Yamaguchi. Wieczorem wyjechał Koya do Kioto. Numer poszedł na maszynę [ 15 ].
9 N - Przyszli pomagać dwaj chrześcijanie z Urakami.
13 C - Prof[esor] Yamaki przyniósł tłumaczenia z włoskiego; poczciwy protestant.
14 Pi - Przyszli dwaj chrześcijanie z Urakami pisać, a poprzednio chłopcy pogańscy i od doktora młodzieniec. - List z korektą RN grudniowego.
15 S - Sporo czasopism polskich przyszło i list od księcia Druckiego Lubeckiego. Poganin, chłopiec 14-letni, przyszedł w południe pomagać; powiedziałem mu, że dobrze pracuje, że będzie bratem: przyszedł i wieczorem. - Japończyk "krzykała", umai obiad [ 16 ].
23 N - Ks. Ariyssu, odniósłszy tłumaczenie, zwiedził wydawnictwo i powiedział: "wy jesteście prawdziwi Franciszkanie, w praktyce". - Fotografia filozofów.
27 C - Przyszedł dokument erekcyjny konwentu w Nagasaki. Cześć Niepokalanej! I papiery dwa: 1) nominacja na gwardiana; 2) pozwolenie drukowania (wedle prawa) "Rycerza" japońskiego] i "alia scripta et imagines, huius editionis ratione" [ 17 ]. W liście z 13 listop[ada] O. Prowincjał] [ 18 ] pisze: "Oby Bóg Najwyższy błogosławił pracy Waszej, aby Matka Najświętsza otoczyła Was swoją opieką, by pierwszy ten konwent stał się zawiązkiem nowej Prowincji i nowego kierunku pracy".
Grudzień [ 19 ]
1 P - Pr[ofesor] Yamaki (jak zwykle) przyszedł i tęgo tłumaczył. - Z Rzymu otrzymałem dwa "Manuale" MI. - Jeden dałem ks. Yamaguchi [ 20 ].
2 W - Biskup kaplicy odmówił. - Zaczęliśmy wieczorem rekolekcje 5-dniowe.
3 Ś - Umarł o. Alfons [ 21 ].
4 C - Sato Shigeo z Urakami prosi o przyjęcie.
5 Pi - Przyszło pozwolenie na drukarnię z policji.
6 8 - Tanizaki też pomaga.
7 N - Telegrami "Alfons chwalebnie umarł, wszystko dawnym trybem Florian". - Yamaki po pracy na kazanie do metodystów.
8 P - Msza św. radosna za duszę o. Alfonsa śpiewana w kaplicy. Bracia pieśni. - Z prof[esorem] Yamaki chodziłem za placem, i znaleźliśmy wąwóz. - Yam[aki] skończył teologię metodystów, ale pastorem być nie chce. - Katolik z Urakami zaprasza na obchód 60. rocznicy [ 22 ] prześladowania. - List od o. Metodego [ 23 ].
10 Ś - Amaki Kunikiko cały czas pomaga i je z zawiązku [ 24 ]. Profesor Yamaki: "Ja nie jestem jeszcze nawrócony na katolicyzm, ale mniemam, że jestem członkiem rodziny św. Franciszka w moim uczuciu".
12 Pi - Shigeo wstępuje do Zakonu.
14 P - W Urakami uroczystość 60-lecia.
15 N - Br. Mieczysław poszedł do szpitala na operację na ślepą kiszkę.
19 Pi - Prof[esor] Yamaki mówił, że przyszedł czas, by został katolikiem.
20 S - Egzaminy. List o. Seweryna [ 25 ] o zamord[owaniu] o. Soggiu [ 26 ]. Z banku 577 jenów 57 senów.
22 P - List o śmierci o. Alfonsa. - Prof[esor] Yamaki czyta, co o nas napisali od Nishidy Tenko.
23 W - List od N[ajprzewielebniejszego] O. Prow[incjała], że może trzeba powrócić.
24 Ś - Wig[ilia]. Służyłem za diak[ona] ad thronum.
25 C - Boże Narodzenie. Kom[unia] św. br. Mieczysławowi g[odzina] 7; potem 3 Msze - chłopiec mały Japończyk oświadczył, [że] katolikiem chce zostać [ 27 ].
[ 2 ] Zob. Pisma, 232 przyp. 2.
[ 3 ] O. Florian Koziura.
[ 4 ] O. Witalis Jaśkiewicz.
[ 5 ] O. Kornel Czupryk.
[ 6 ] O. Domenico Tavani.
[ 7 ] Wyraz nieczytelny.
[ 8 ] Poniżej wklejona fotografia przedstawiająca uczestników kapituły prowincjalnej w 1930 r.
[ 9 ] "Mugenzai no Seibo no Kishi" - tak w języku japońskim brzmi tytuł "Rycerza Niepokalanej".
[ 10 ] Bpa Yanuario Hayasaki.
[ 11 ] Poniżej pięć wklejonych fotografii, przedstawiających kolejno: 1) Świętego z braćmi (razem 7 osób) na tle krajobrazu japońskiego - góry Hikosan - na terenie przyszłego Niepokalanowa japońskiego; 2) sw. Maksymiliana przy biurku redakcyjnym; 3) braci Zenona, Hilarego i Seweryna w drukarni; 4) br. Zenona przy obsłudze noża introligatorskiego; 5) br. Zenona gotującego obiad dla misjonarzy.
[ 12 ] Zob. Pisma, 219, przyp. 5.
[ 13 ] W oryginale nazwisko Tagita Koya wpisane jest znakami japońskimi kanji.
[ 14 ] Francisko Yamaki Toshio.
[ 15 ] Następują odciski trzech pieczęci. Pierwsza, wyryta alfabetem łacińskim, zawiera tekst: Administration|"Mugenzai no Seibo no Kishi" | $2ensnudo, Oura,|Nagasaki,|Asia. - Druga pieczęć wykonana znakami japońskimi: Kanri|"Mugenzai no Seibo no Kishi" | $2agasaki-shi,|Minamiyamate-machi nr 10. - Trzecia pieczęć, wykonana w ten sposób jak druga: Nagasaki-shi, Minamiyamate-machi nr 10|"Mugenzai no Seibo no Kishi" hakkosho | Furikaiekuti Fukuoka nr 2304. - Przy trzeciej pieczęci dopisek św. Maksymiliana: "Najnowsza pieczęć z podaniem numeru konta, dziś przyniesiona".
Znaczenie wyrazów japońskich: "kanri" - administracja; "hakkosho" - wydawnictwo.
[ 16 ] "Umai" po jap.: dobry.
[ 17 ] Tzn. "i innych pism oraz obrazków (ilustracji) ze względu na wydawnictwo".
[ 18 ] O. Kornel Czupryk. - Prowincja taka rzeczywiście powstała na mocy uchwały Definitorium Zakonu OO. Franciszkanów z lipca 1969 r.
[ 19 ] Przez zapomnienie św. Maksymilian podał dwie relacje z pierwszych dni grudnia, które redakcja złączyła w jedną całość. Podajemy tekst obu relacji przed scaleniem.
Relacja pierwsza:
Grudzień
1 P - Profesor Yamaki (jak zwykle) przyszedł i tęgo tłumaczył. - Z Rzymu otrzymałem dwa "Manuale" MI. - Jeden dałem ks. Yamaguchi.
2 W - Zaczęliśmy wieczorem rekolekcje 5-dniowe.
4 C - Podał się do klasztoru chłopak z Urakami.
5 Pi - Przyszło pozwolenie na drukarnię z policji.
Relacja druga:
Grudzień
2 N - Biskup kaplicy odmówił - rekolekcje.
3 Ś - Umarł O. Alfons.
4 C - Sato Shiego z Urakami prosi o przyjęcie.
Od dnia 6 XII następuje tylko jeden ciąg pamiętnika.
[ 20 ] Ostatnie zdanie stanowi podpis pod zdjęciem - powyżej wklejona fotografia przedstawiająca seminarzystów z Nagasaki.
[ 21 ] Zdanie dopisane później, po otrzymaniu wiadomości, tj. ok. 7 XII 1930.
[ 22 ] Ostatnie prześladowanie religii katolickiej w Japonii miało miejsce w 1870 r. Gdy 14 XII 1930 parafia Urakami obchodziła dnia rocznicę deportacji katolików w roku 1870, żyło jeszcze 420 deportowanych, z których najstarszy, Komatsu Suma, kończył 97 lat.
Dzieje katolicyzmu w Nagasaki omawia o. Józef Krzyszkowski TJ w art. pt. Nagasaki, "Misje Katolickie" 47 (1927) 531-540. Zob. też "Misje Katolickie" 51 (1931) 139.
[ 23 ] O. Metodego Rejentowicza.
[ 24 ] Tj. z przyniesionych ze sobą zapasów.
[ 25 ] O. Seweryna Jagielskiego.
[ 26 ] O. Giovanni Soggiu, franciszkanin, prefekt apostolski misji Hinganfu (prowincja Szensi w Chinach) został zamordowany przez bandytów 10 XI 1930 - zob. "Comm. Ord." 27 (1930) 426, 28 (1931) 25-27, 71-72, 105-107.
[ 27 ] Poniżej wklejona fotografia matki św. Maksymiliana, Marii Kolbe, na tle ołtarzyka domowego.